Kriza prouzrokovana pandemijom koronavirusa odrazila se na kreditnu aktivnost u Bosni i Hercegovini u 2020. godini, te je već u martu tekuće godine odobreno za 32,7 posto manje kredita u odnosu na mart 2019. godine.
U aprilu 2020. godine iznos odobrenih kredita stanovništvu bio manji od jedne četvrtine odobrenih kredita iz aprila 2019. godine. Ukupan iznos novoodobrenih kredita u prvih pet mjeseci 2020. godine manji je za 40,6 posto u odnosu na isti period prethodne godine.
Prema podacima Centralne banke BiH, u valutnoj strukturi kredita stanovništvu dominiraju krediti sa valutnom klauzulom u euru.
- Uzimajući u obzir postojeći režim valutnog odbora u BiH i opredijeljenost da se on zadrži i u narednom periodu, zaduženost stanovništva u EUR valuti ne čini izloženost valutnom riziku većom – navode iz CBBiH u izvještaju o finansijskoj stabilnosti BiH.
Posljednjih godina je primjetan trend smanjenja udjela kredita indeksiranih u stranoj valuti u ukupnim kreditima stanovništvu, koji je nastavljen i u 2019. godini, što ovaj rizik dodatno umanjuje.
Ukupna zaduženost stanovništa 2019. iznosila je 11,03 milijarde KM
Prema podacima Centralnog registra kredita (CRK), krediti u eurima i valutnoj klauzuli u EUR u 2019. godini su rasli po stopi od 0,5%, dok su krediti u markama zabilježili godišnju stopu rasta od 17,2%, tako da je učešće kredita stanovništvu u stranim valutama i sa valutnom klauzulom smanjeno sa 52,1% (2017. godina) na 48,4% ukupnih kredita stanovništvu na kraju 2019. godine. Najveći dio ovih kredita se odnosi na kredite indeksirane u euru.
Zaduženost stanovništva po kreditima indeksiranim u CHF se smanjila sa 5,5% u 2013. na 0,7% ukupnih kredita stanovništvu na kraju 2019. godine.
Prema podacima CRK-a, ukupna zaduženost stanovništva na kraju 2019. godine iznosila je 11,03 milijarde maraka i u odnosu na kraj prethodne godine je porasla za osam posto. Izraženo u procentima BDP-a, zaduženost stanovništva u odnosu na prethodnu godinu veća je za 33 bazna poena i na kraju 2019. godine iznosila je 31,5 posto.
Komercijalne banke su glavni kreditori sektora stanovništva. Zaduženost stanovništva kod banaka u 2019. zabilježila je rast od 7,9 posto u odnosu na prethodnu godinu, ali i pored toga, uslijed procentualno značajnijeg rasta zaduženosti stanovništva kod drugih finansijskih institucija, udio zaduženosti kod banaka niži je za 13 baznih poena.
Korona-kriza podstiče rast loših kredita
Zaduženost domaćinstava kod mikrokreditnih organizacija (MKO) bilježi rast četvrtu godinu uzastopno te je, prema podacima CRK-a, u 2019. odnosu na kraj 2018. godine veća za 11,6 posto. Trend rasta zaduženosti kod mikrokreditnih organizacija ukazuje na to da i dalje postoji značajan broj domaćinstava koja nisu u mogućnosti da ispune uvjete za odobravanje kredita u bankama, već su prinuđeni da se zadužuju po znatno nepovoljnijim uvjetima kod mikrokreditnih organizacija.
Zaduženost domaćinstava prema lizing kompanijama u 2019. godini također je porasla, ali učešće duga prema ovim institucijama u ukupnoj zaduženosti domaćinstava je zanemarivo malo, svega 0,22 posto.
Iako je na kraju 2019. godine učešće nekvalitetnih u ukupnim kreditima stanovništvu iznosilo 5,9 posto, što je za 59 baznih poena niži nivo u odnosu na isti period protekle godine iz CBBiH upozoravaju da efekti pandemije koronavirusa dodatno povećavaju rizik od nemogućnosti servisiranja obaveza domaćinstava. Zbog toga se u narednom periodu može očekivati pogoršanje kvaliteta portfolija kredita za opštu potrošnju.
Pratite nas i na Twitteru, Facebooku i Instagramu.
