Na području bivše Jugoslavije za sada nema zabilježenih slučajeva centralnoafričkog soja majmunskih boginja. Ova virusna bolest iz Demokratske Republike Kongo proširila se na susjedne zemlje zbog čega je Svjetska zdravstvena organizacija (World Health Organization) 14. augusta proglasila svjetsku javnozdravstvenu krizu. Radi se o najvišoj razini uzbune WHO-a koja je po drugi put u dvije godine proglašena zbog majmunskih boginja.
Infektolog Ednan Drljević prisjetio se da je u Sarajevu 2022. godine bilo desetak slučajeva majmunskih boginja.
Slučajevi majmunskih boginja u Sarajevu
“Uglavnom su zabilježeni kod određene populacije (osobe koje su bile smještene u centru za prihvat migranata u Blažuju; op.a.). Koliko znam nije bilo smrtnih slučajeva. Radilo se o blažem obliku majmunskih boginja koje su bile po tipu zapadnoafričkog soja virusa. Procenat smrtnosti kod slučajeva tog soja virusne bolesti je dva na hiljadu. Sad se pojavio centralnoafrički soj virusa koji je maligniji, ima veću smrtnost, brže se širi, tako da se proširio u desetak država Afrike. Zbog toga je na ovom kontinentu proglađena epidemija od posebnog značaja koja prijeti da se razvije u jednu pandemiju. Poslije toga je i Svjetska zdravstvena organizacija proglasila tu bolest od posebnog značaja”, kazao je Drljević.
Objasnio je da je kod Covid-19 faza prije proglašenja pandemije bila “proglašenje bolesti od posebnog interesa”.
“Majmunske boginje se sporije šire. Potreban je bliži kontakt sa sekretima. Ne širi se zrakom kao što se širio Covid. Siguran sam da se da se neće desiti širenje tih razmjera kao kod Covid-19. Pošto je svijet postao jedno malo selo, a obzirom da se veći broj slučajeva pojavio u Africi, pojaviće se i u ostalim dijelovima svijeta. Stoga moramo biti na oprezu. Pogotovo što je taj centralnoafrički soj nešto opasniji nego zapadnoafrički soj”, ustvrdio je dr. Drljević.
Zamolili smo dr. Drljevića da nam pojasni razliku između koronavirusa (Covid-19), majmunskih boginja i velikih boginja.
“Velike boginje su jedina bolest koju smo iskorijenili. One su slične ali su puno malignije. Smrtnost je skoro 50 posto od velikih boginja ili variole vere. Ona se širila isključivo među ljudima. Vakcinacijom smo uspjeli da tu bolest iskorijenimo. Naše zdravstvo ima kontrolu nad ljudima. Međutim, majmunske boginje za koje je pogrešan naziv jer i majmuni dobiju od nekih vrsta glodavaca, a ljudi dobiju i od glodavaca i od majmuna. Bila je jedna epidemija u Sjedinjenim Američkim Državama. Nije ovo prvi put. Upoznati smo s tom bolešću. Ali, ovaj soj bolesti se brže širi. Ukoliko zdravstveni sistem nije dobro organiziram, a mi slabo učimo iz ranijih epidemija, možemo imati značajne probleme”, poručio je dr. Drljević.
Infektolog je pojasnio da postoji vakcina koja se daje protiv velikih boginja.
Pomažu vakcine za velike boginje
“Ova vakcina odobrena je ponovo i može se davati protiv majmunskih boginja s tim što se ona daje postekspozicijski. Ukoliko je neko, ne znajući došao u kontakt sa nekim ko boluje od majmunskih boginja, može se javiti da dobije tu vakcinu. Hrvatska je, čini mi se, dobila oko hiljadu tih vakcina od Evropske unije. Evropska unija je obezbjedila i podijelila te vakcine svojim članicama tako da treba vršiti pritisak i na našu državu, Bosnu i Hercegovinu, da obezbjedi bar neke vakcine koje se mogu dati postekspozicijski. Ako neko ko ima neku imunološku bolest dođe slučajno u kontakt sa takvim pacijentom, u roku od četiri dana nakon tog kontakta može da primi tu vakcinu i da se zaštiti. Kao država smo dužni obezbjediti ljudima tu vakcinu”, naglasio je Drljević.
U izjavi za agenciju Tanjug iz Instituta za javno zdravlje Srbije “Dr Milan Jovanović Batut” u petak su saopštili da na teritoriji Srbije nema registrovanih slučajeva majmunskih boginja, odonosno Mpoks, a “nadzor nad tim virusom je na snazi neprekidno od 2022. godine”.
Objasnili su da simptomi Mpoks obično uključuju povišenu telesnu temperaturu, intenzivnu glavobolju, bolove u mišićima, bol u leđima, slabost, manjak energije, otečene limfne žlezde, najčešće na vratu, u pazuhu i/ili u preponama i kožni osip ili lezije na koži.
“Osip obično počinje u roku od jednog do tri dana od početka povišene telesne temperature i može biti koncentrisan na licu, dlanovima i tabanima. Mnogi pacijenti imaju atipični osip koji počinje u genitalnoj ili perianalnoj oblasti, na ustima, i može se pojaviti u različitim fazama razvoja. Čak i jedna ili dve lezije na koži mogu da ukazuju na infekciju virusom Mpoks. Simptomi mogu nestati sami od sebe za dve do četiri nedelje”, pojasnili su iz Batuta.
Nadalje ukazali su da lezije kože mogu biti malobrojne ili se pak pojavljuju u velikom broju, kao i da mogu biti veoma bolne ili praćene svrabom. Rane u ustima ili otečene limfne žlijezde mogu otežati uzimanje hrane ili pića što dovodi do dehidracije ili neadekvatne ishrane, a neki ljudi moraju biti hospitalizovani da bi se ublažio bol ili sprječile komplikacije (sekundarne bakterijske infekcije, upala pluća, sepsa, zapaljenje mozga i infekcije rožnjače sa mogućim gubitkom vida) koje se mogu pojaviti.
“Što se Hrvatske tiče, opasnosti nema”, izjavio je za Dnevnik Nove TV ministar zdravstva Vili Beroš.
“Ukoliko se stvari intenziviraju naravno da će Hrvatski zavod za javno zdravstvo u svojim priopćenjima dalje ukazivati na ono što je potrebno, međutim u ovom trenutku situacija je pod kontrolom što se tiče Republike Hrvatske”, rekao je Beroš.
Virus otkriven 1958. godine
Virus majmunskih boginja je otkriven 1958. godine kada su naučnici otkrili bolest sličnu boginjama kod majmuna. Virus pripada istoj porodici kao i velike boginje, ali uzrokuje blaže simptome poput temperature, drhtavice i bolova u tijelu. Ljudi s težim slučajevima mogu razviti izrasline na licu, rukama, prsima i genitalijama.
Infektolog Ednan Drljević poručio je da je teško, gotovo i nemoguće, reducirati tu bolest, jer se kao i Covid javlja se među životinjama.
“Pošto globalno zdravstvo nema kontrole nad životinjama mi majmunske boginje ne možemo reducirati. Preostaje da se edukacijom, znanjem i vakcinacijom borimo protiv te bolesti”, zaključio je Drljević.
Pratite nas i na Twitteru, Facebooku i Instagramu.
